VAR trong bóng đá đã mang tới những sự công bằng và minh bạch hơn cho các trận đấu. Tuy nhiên, vẫn không tránh khỏi những sai sót về sự chính xác mà công nghệ này mang lại. Ở bài viết dưới đây, Rakhoitv sẽ đưa ra cái nhìn toàn diện nhất về VAR.
Khái quát về VAR trong bóng đá
VAR là công nghệ sử dụng video để hỗ trợ trọng tài đưa ra những quyết định chính xác hơn trong các tình huống quan trọng. Được triển khai nhằm giảm thiểu sai sót nhưng cho tới giờ công nghệ này đã tạo nên nhiều ý kiến trái chiều.
Nhiều người cho rằng VAR ảnh hưởng quá nhiều tới nhịp độ trận đấu, gây bất lợi cho các đội bóng đang cần bàn thắng. Nhưng cũng có luồng ý kiến cho rằng đây là bước tiến lớn trong việc cải thiện tính công bằng. Công dụng của VAR để giải quyết những tình huống mà không thể xác định được nếu chỉ dựa vào cảm quan của một người – trọng tài chính.
Giải đấu lớn đầu tiên áp dụng VAR trong bóng đá là World Cup 2018. Sau đó, các giải VĐQG hàng đầu châu Âu như Serie A, Bundesliga và Ngoại Hạng Anh cũng lần lượt áp dụng. Ban đầu, công nghệ này còn gặp nhiều khó khăn trong việc điều chỉnh tốc độ xử lý. Tuy nhiên, sự cải thiện đã xuất hiện nhiều. Hiện giờ, những giải đấu cấp thấp như V League cũng đã áp dụng VAR.
Chi tiết về VAR
VAR trong bóng đá được phát triển từ đầu những năm 2010 và lần đầu được thử nghiệm chính thức ở Hà Lan năm 2012. Sau đó, FIFA bắt đầu quan tâm đến việc áp dụng rộng rãi công nghệ này tại các giải đấu quốc tế.
Cách thức hoạt động
VAR chỉ can thiệp vào trong bốn trường hợp chính là bàn thắng, tình huống phạt đền, thẻ đỏ trực tiếp và nhận diện sai cầu thủ. Trường hợp thường xuyên nhất mà người xem biết tới có lẽ là cách pha kiểm tra việt vị. Lúc này, tổ VAR sẽ giúp trọng tài chính xác định một cách chính xác nhất và đưa ra thông báo.
Ngoài ra, tình huống cầu thủ ngã trong hay ngoài vòng cấm, phạm lỗi có nguy hiểm hay không cũng sẽ được VAR nhận diện. Về nhận diện sai cầu thủ, trong quá khứ đã có trường hợp Chamberlain dùng tay chơi bóng và Gibbs là người phải nhận thẻ đỏ. Nếu có VAR trong bóng đá, tình huống hi hữu này sẽ không xảy ra.
Về quy trình xử lý, khi trọng tài trên sân tạm dừng trận đấu để kiểm tra, tổ VAR trong phòng kiểm soát sẽ xem lại video theo nhiều góc quay. Nếu phát hiện lỗi rõ ràng, tín hiệu sẽ được gửi tới trọng tài để tự xem lại video hoặc ra quyết định ngay. Trọng tài chính có thể thay đổi hoặc giữ nguyên quyết định trước đó sau khi tham khảo VAR.
Ưu và nhược điểm của VAR
VAR trong bóng đá giúp giảm thiểu tối đa sai sót trong các tình huống quan trọng. Ví dụ như những tình huống chơi rắn của các cầu thủ Manchester Utd khi tiếp đón Arsenal ở mùa giải 2004/2005. Trận đấu mà cho tới giờ vẫn khiến các CĐV Pháo Thủ uất ức vì các quyết định của trọng tài.
Nhờ VAR, những trận đấu quan trọng trở nên công bằng hơn, tăng cường niềm tin của khán giả vào sự minh bạch của bóng đá. Đặc biệt là những tình huống thoát xuống nhạy cảm và có bàn thắng.
Tuy nhiên, chỉ trích lớn nhất hướng về VAR trong bóng đá là công nghệ này làm gián đoạn trận đấu khi trọng tài phải tạm dừng để xem video hoặc nghe tư vấn. Có người cho rằng, công nghệ dù hiện đại nhưng các quyết định cuối cùng vẫn là của con người.
Do đó vẫn có rất nhiều quyết định gây tranh cãi được được ra, đặc biệt là các tình huống phạm lỗi nhỏ. Sự hứng thú của trận đấu nơi người xem cũng giảm đi rất nhiều vì thời gian dừng lại quá lâu. Thậm chí, có nhiều cầu thủ cảm thấy không thoải mái với việc VAR can thiệp quá nhiều, làm mất đi sự cảm xúc tự nhiên trong bóng đá.
Ảnh hưởng lên bóng đá hiện đại
VAR đã ảnh hưởng rất nhiều tới cách tiếp cận các tình huống, khiến các cầu thủ cẩn trọng hơn trong việc di chuyển. Đặc biệt là các tình huống kiểm soát bóng trong vòng cấm.
Bên cạnh đó, các cầu thủ có thể tỏ ra lo lắng hơn khi ăn mừng bàn thắng vì luôn phải chờ xác nhận từ VAR. Tâm lý thi đấu đôi khi bị ảnh hưởng khi họ biết rằng mọi hành động đều có thể bị kiểm tra lại.
Trong tương lai, công nghệ AI có thể sẽ đóng vai trò quan trọng hơn trong việc tự động phân tích các tình huống việt vị, giúp quá trình đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn. Hiện tại, công nghệ bán tự động đã phần nào giúp việc xác định việt vị rõ ràng hơn.
VAR trong bóng đá đang dần trở thành một phần của môn thể thao này, nhưng có lẽ vẫn cần thêm thời gian để hoàn thiện. Những sự cải tiến phải tới liên tục để những áp dụng có thể mang tính công bằng hơn nữa.
Những tranh cãi vì VAR trong bóng đá
VAR hỗ trợ con người rất nhiều trong một trận đấu nhưng vẫn chưa thể đạt tới mức hoàn hảo. Bởi lẽ, quyết định cuối cùng vẫn là của trọng tài. Có rất nhiều trường hợp để lại những tranh cãi kéo dài dù trận đấu đã kết thúc.
Newcastle 1-0 Arsenal (ngày 4/11/2023)
Phút thứ 65, Anthony Gordon ghi bàn vào lưới Arsenal. Sau khi vào cuộc và kiểm tra tình huống tới 4 phút cùng 3 khả năng huỷ bàn, VAR vẫn công nhận bàn thắng cho Newcastle. Đầu tiên là tình huống Joe Willock xử lý bóng ra ngoài đường biên trước khi chuyển vào, sau đó là pha phạm lỗi của Joelinton, cuối cùng là Gordon việt vị.
Có rất nhiều tranh cãi đã nổ ra, HLV Mịkel Arteta thậm chí còn gọi đây là quyết định ô nhục tại Ngoại Hạng Anh. Chính BLĐ của Arsenal cũng đưa ra thông báo ủng hộ phát ngôn của chiến lược gia người Tây Ban Nha. Trận thua 0-1 đó đã ảnh hưởng rất nhiều tới Pháo Thủ trong cuộc đua vô địch.
Tottenham 2-1 Liverpool (ngày 30/9/2023)
Trong chuyến làm khách tại vòng 6 trên sân của Tottenham, Luis Diaz có tình huống thoát xuống và dứt điểm mở tỷ số cho Liverpool. Tuy nhiên, bàn thắng đã không được công nhận khi trọng tài biên căng cờ báo việt vị. Công nghệ VAR vào cuộc và hình ảnh cũng cho thấy Luis Diaz không hề việt vị.
Tuy nhiên, tổ VAR lại cho rằng trọng tài Simon Hooper công nhận bàn cho Liverpool nên đã giữ nguyên quyết định trên sân. Sự cố này sau đó được chính ban trọng tài Anh thừa nhận sai lầm. Tuy nhiên, phía Liverpool không chấp nhận lời xin lỗi và cho rằng đây là trò hề của Ngoại Hạng Anh.
Man City 1-1 Liverpool (ngày 10/3/2024)
Thêm một lần nữa Liverpool là nạn nhân của VAR trong bóng đá, lần này là một tình huống phạm lỗi. Từ một pha đá phạt góc, Alexis Mac Allister bị Jeremy Doku kê bóng vào ngực dẫn tới đổ gục trên sân. Tuy nhiên, trọng tài Michael Oliver không cho rằng đó là một pha phạm lỗi và VAR cũng đồng tình với điều này.
Sau trận đấu đó, HLV Jurgen Klopp đã tỏ ra rất bực tức. Ông còn cho rằng Doku sẽ giết chết Allister nếu không có bóng. Cựu trọng tài Ngoại Hạng Anh một thời là ông Mike Dean cũng cho rằng cầu thủ bên phía Manchester City nên phải nhận thẻ trong tình huống này.
VAR trong bóng đá mang lại nhiều lợi ích, giúp các trận đấu trở nên công bằng hơn và như một món bảo hiểm cho các đội bóng. Dù còn nhiều hạn chế về tốc độ xử lý và sự tranh cãi xung quanh tính chính xác nhưng đây vẫn là bước tiến lớn của môn thể thao vua. Hãy theo dõi Rakhoitv để đọc thêm nhiều bài viết thú vị khác!
